به دنبال تلاش مقامات رسمی ایران برای افزایش جمعیت ایران، معاون وزیر بهداشت ایران اعلام کرده است که این وزارتخانه هیچ برنامه‌ای برای کنترل جمعیت ندارد و اگر چنین سیاستی نیز در گذشته وجود داشت، اکنون منسوخ است.

علیرضا مصداقی‌نیا، از معاونان وزیر بهداشت ایران، روز یکشنبه، هشتم مرداد، به خبرگزاری فارس گفت: "فرهنگ بومی ما با داشتن ۵ تا ۶ فرزند سازگارتر است و برنامه سلامت خانواده جایگزین برنامه تنظیم خانواده می‌شود."

او تاکید کرد که وزارت بهداشت ایران در حال حاضر تنها سیاست "خانواده‌های سالم، مادران سالم و نوزادان سالم" را دنبال می‌کند و سیاستی که در گذشته تحت عنوان "دو بچه کافیست" دنبال می‌شد، "مربوط به سال‌های قبل است."

آقای مصداقی‌نیا گفت: "ما در وزارت بهداشت، علی‌الاصول بی‌فرزندی و تک‌فرزندی را بد می‌دانیم."

محمود احمدی‌نژاد، رئیس‌جمهور ایران، همواره از مخالفان اجرای سیاست‌های مربوط به کنترل رشد جمعیت بوده است و حتی در سال ۸۹ از اجرای طرحی برای اختصاص یک میلیون تومان به نوزادان متولد این سال خبر داد.

او گفت که افزایش جمعیت یکی از اهداف اجرای این طرح است.

در آن زمان منتقدان آقای احمدی‌نژاد گفتند که مواضع او با سیاست‌های کلی نظام در مورد جمعیت مغایر است.

اما آیت‌الله علی خامنه‌ای، رهبر جمهوری اسلامی، هفته گذشته در اظهاراتی همسو با آقای احمدی‌نژاد اعلام کرد که "اگر سیاست کنترل جمعیت ادامه پیدا کند، به تدریج دچار پیری و در نهایت کاهش جمعیت خواهیم شد."

او گفت که اجرای برنامه‌های مربوط به کنترل جمعیت در ایران "در اوایل دهه هفتاد بنا بر مصالحی صحیح بود، اما ادامه آن در سال‌های بعد خطا بود."

طرحی برای 'بازاریابی اجتماعی مادری'

مریم مجتهدزاده، رئیس مرکز امور زنان و خانواده نهاد ریاست جمهوری ایران، امروز در نشستی مطبوعاتی در تهران گفته است که به دنبال اظهارات آقای خامنه‌ای، این مرکز تغییر سیاست‌های مربوط به کاهش جمعیت ایران را بررسی کرده است.

خانم مجتهدزاده که مشاور رئیس جمهور ایران نیز هست، با بیان این که سیاست‌گذاری کشورها در راستای تشویق افزایش جمعیت پیش می‌رود، گفت: "دشمنان برنامه‌ریزی می‌کنند تا کشور ما به سمت فروپاشی و کاهش جمعیت پیش رود."

او همچنین در گفت‌وگو با خبرگزاری دانشجویان ایران (ایسنا) از اجرای آزمایشی طرحی تحت عنوان "بازاریابی اجتماعی مادری" در استان تهران خبر داد و گفت: "با تمام ائمه جمعه استان‌ها مکاتباتی صورت گرفته و آخرین تحقیقات مرکز امور زنان در این مورد در قالب کتاب‌هایی در اختیارشان قرار می‌گیرد."

خانم مجتهدزاده هیچ توضیحی در باره طرح "بازاریابی اجتماعی مادری" نداده است.

او اضافه کرد: "روی این طرح به شکل علمی کار می‌شود و پس از اجرای آن به شکل پایلوت در استان تهران، نتیجه تحقیقات در آبان ماه منتشر شده و به شکل ملی در کشور اجرا خواهد شد."

مریم مجتهدزاده اعلام کرد که در راستای سیاست‌های تشویقی دولت برای افزایش تعداد فرزندان خانواده‌ها، کمک‌هزینه مهدکودک برای زنان شاغل رسمی، پیمانی و قراردادی از ۳۶ هزار تومان به ۵۰ هزار تومان افزایش یافته است و هزینه مهدکودک تا ۶ سال به مادران پرداخت می‌شود.

او گفت که سقف و محدودیت برای پرداخت کمک‌هزینه تا سه فرزند نیز برداشته شده است.

سرعت زیاد کاهش جمعیت ایران

علی اکبر محزون، مدیرکل دفتر آمار اطلاعاتی جمعیتی و مهاجرت سازمان ثبت احوال ایران هم از کاهش شاخص رشد جمعیت ایران در سال‌های اخیر خبر داده و گفته است که اگر این روند کاهشی ادامه پیدا کند، رشد جمعیت ایران در سال‌های آینده منفی خواهد شد.

او گفت که باید در سیاست‌های پیشین جمعیتی بازنگری شود.

آقای محزون از کاهش روند رشد جمعیت در ۲۶ کشور منطقه خبر داد و گفت: "روند کاهش جمعیت در ایران از شتاب و سرعت بیشتری نسبت به کشورهای دیگر برخوردار بوده که موضوعی نگران‌کننده است."

گزارش شده است که کمیسیون‌های فرهنگی و بهداشت مجلس ایران هم در حال بررسی سیاست‌های جمعیتی این کشور هستند.

علیرضا مصداقی‌نیا، معاون امور بهداشتی وزیر بهداشت ایران، افزایش سن ازدواج و بارداری و مشکلات اقتصادی از جمله کمبود مسکن و شغل را از دلایل احتمالی کاهش زاد و ولد در ایران خوانده و اضافه کرده است: شاید مسائل اقتصادی در این زمینه موثر باشد و شاید هم به نوعی شاهد این هستیم که برخی مردم تحت تاثیر فرهنگ غیربومی قرار گرفته‌اند.

او توضیح داد: در فرهنگ بومی ما از قدیم رسم بر این بوده است که خانواده‌ها تعداد زیادی فرزند داشته باشند و معمولا هر خانواده بین ۵ تا ۶ فرزند داشت که هنوز هم در روستاها این فرهنگ وجود دارد.

او گفت: باید به تدریج با بهتر شدن وضع مردم به همین فرهنگ اصیل خودمان برگردیم.

تغییر سیاست‌ها

اجرای سیاست کنترل جمعیت و تنظیم خانواده که پیش از پیروزی انقلاب اسلامی در سال ۱۳۵۷ در ایران از سوی حکومت محمدرضا پهلوی اجرا می‌شد، در نخستین سال‌های پس از انقلاب متوقف شد که رشد سریع جمعیت در دهه ۶۰ را به دنبال داشت.

مشکلات ناشی از رشد جمعیت باعث شد که مقامات ایران با تایید آیت‌الله خمینی، رهبر پیشین ایران، سیاست کنترل جمعیت را در پیش گیرند و در پی آن قانون تنظیم خانواده و کنترل جمعیت در سال ۱۳۷۲ به تصویب مجلس شورای اسلامی رسید.

بر اساس این قانون امتیازاتی چون "بیمه، مرخصی زایمان مادر، پرداخت هزینه نگهداری و حق اولاد" به فرزندان چهارم و بعد از آن تعلق نمی‌گرفت.

اما نزدیک به دو دهه بعد از اجرای این سیاست‌ها، دولت ایران در زمستان سال ۱۳۹۰ لایحه‌ای به مجلس ارائه کرد که در صورت تصویب آن محدودیت‌های مربوط به تعداد فرزندان برای والدین لغو می‌شود.